Soğanlı bitkilerle ilgili

Benim gibi sizde yapı marketlerdeki sümbüllerin nergislerin güzelliğine kapıldıysanız evde şu an sadece yaprak kalmış çiçekleriniz mevcuttur.Bakın onları seneye de açmaları için nasıl saklamalısınız?

 

Her mevsim, iklim ve yere uygun bir soğanlı bitki mutlaka vardır. Kış sonunda toprağı delen kardelenlerden başlayarak, müge, safran, fulya, nergis, sümbül, anemon ve laleler ilkbaharda, begonia, zambak, yıldız ve glayöl çeşitleri ise yazdan sonbahara kadar bahçelerimizi şenlendirir.

Evde yetişebilen soğanlı bitkiler de hatırı sayılacak kadar çeşitlidir. Kaladyum, amaryllis, frezya, gala ve zambak cinsleri gibi.. Ayrıca baharda açan soğanları bu mevsimde dikerek ilkbaharı salonlarınızda karşılayabilirsiniz.

Soğanlı bitkiler besinlerini köklerinde taşıdıkları için özellikle ilk yıl fazla özen gerektirmeden çok güzel açarlar. Ertesi yıl da  aynı verim isteniyorsa çiçekleri geçtikten sonra, yaprakları kuruyana kadar iyi sulanıp beslenmelidir. Bu şekilde soğanlar gelecek yıl için yeterli besini depolayabilecektir.

Soğanların bir kısmı toprakta bırakılırken, bir bölümü de sökülüp, kuru toprak veya kum içinde dikim zamanına kadar saklanır. Saksıda yetiştirilen bahçe soğanları ise (sümbül, lale gibi) ertesi yıl bahçeye dikilir. Saksı için yeni soğanlar alınır.

Bu köşede balkon, bahçe ve evde yetiştirebileceğiniz soğanlı bitkileri ve bunlar hakkında gerekli bilgileri sırasıyla yazalım.

SOĞANLI BİTKİLERİN  EVDE YETİŞTİRİLMESİ

Baharı salon veya mutfağınızda açan mis kokulu sümbüllerle karşılamak  ister misiniz? Öyle ise üç günde soluveren kesme çiçekler yerine saksıda yetiştireceğiniz soğanlı bitkilerle haftalarca bu güzelliğin keyfini sürebilirsiniz.

Bunun için bir alışveriş merkezinin bahçe bölümünü ziyaret etmeniz  yeterli.. Eylul ayından itibaren bahçe soğanları satılmaya başlanıyor. Ev için safran (crocus) ve sümbülün her çeşidi, nergis ve lalelerin kısa boylu ve erken açan cinsleri uygundur.

Saksıların dibine drenaj için kiremit parçaları veya çakıl koyun. Yarıya kadar toprak doldurun. Soğanları birbirine değmeyecek şekilde bastırmadan yerleştirin.. Üzerine soğanlar örtülünceye kadar toprak ekleyin. Hafifçe bastırın ve sulayın. Saksıları soğuk ve karanlık bir yere yerleştirin. Bodrum, camekanlı balkonda bir dolap içi olabilir veya saksıların üzerine siyah naylon poşet geçirebilirsiniz. Saksıları 2 ay kadar öylece bırakın. Ara sıra kontrol edin.Toprağı kurumuşsa biraz sulayın.

6-10 hafta içinde soğanlar uç verecektir. Karanlıktan önce gölge, bir iki gün sonra da aydınlık bir yere alın.Yapraklar uzayıp tomurcuk sapları kendini gösterince saksıyı evde direkt günışığından uzak aydınlık bir yere yerleştirin. Düzenli olarak sulayın.Saksıları ara sıra çevirin. Çiçekler bittikten sonra saksıları dışarı çıkarabilirsiniz. Yapraklar kuruyuncaya kadar sulamaya devam edin. Soğanları kuru bir yerde saklayın. Sonbaharda bahçeye ekebilirsiniz.

Alacağınız soğanlar çürüksüz, hastalıksız olmalıdır. Sümbülleri tek dikebilirsiniz ancak diğerlerini grup halinde dikerseniz daha gösterişli durur. Paketin üzerinde çiçek açma tarihi yazar. Farklı zamanlarda açan soğanlar seçerseniz, şubattan mayısa kadar sürekli çiçek elde edebilirsiniz.

soğanlı bitkilerden bazıları

FREZYA (Freesia)

      Frezyalar parlak renkleri ve emsalsiz kokusuyla kış aylarında kesme çiçek olarak evlerimizi şenlendirir. Biraz özenle bu güzel çiçeği bahçemizde de yetiştirebiliriz.

     Frezya iyi drenajlı hafif toprak, kuytu ve güneşli bir yer ister. Minik soğanlar nisan ayında 5 cm. derinlikte ve 10-15 cm. aralıklarla dikilir. Düzenli su verilir. Temmuz’dan Ekim’e kadar sürekli çiçek açar. Bitki sarardıktan sonra soğanları dikkatlice sökülür. Kuru kum içinde bahara kadar saklanır.

SÜMBÜL (Hyacintus)

      Zarafeti ve güzel kokusuyla eskiden beri şiirlere, şarkılara konu olan sümbüller geleneksel çiçeklerimizdendir. Ülkemizde tabii olarak bulunan bu çiçek zamanla Avrupa’ya götürülmüş, özellikle Hollanda’lı çiçekçiler tarafından aşılanarak pek çok çeşidi elde edilmiştir.

     Tabii sümbüller uçuk pembe, mavi ve beyaz renklerde, yalınkat olur. Ağır ve tatlı bir kokusu vardır. Dikildiği yerde sürekli çoğalır ve yetiştirilmesi kolaydır.

     Hollanda sümbülleri ise çok zengin renklere sahiptir. Çiçekleri kalın bir sapın çevresinde katmerli ve çok sayıdadır. Cinsine göre ağır veya hafif kokulu olabilir.

     Sümbül soğanları Eylül-Ekim aylarında iyi gübrelenmiş toprağa 15 cm. derinlik ve 20-30 cm. aralıklarla dikilir. Tabii sümbüller Mart- Nisan, Hollanda sümbülleri ise Nisan-Mayıs aylarında açar. Soğanları topraktan çıkarmaya gerek yoktur.


ZAMBAK (Lilium)

      Zambak çiçeği insanlık tarihinde çok eski bir geçmişe sahiptir. Öyle ki bundan 3000 yıl önce yetiştirildiğine dair kayıtlar vardır. Çok fazla çeşidi üretilmiştir. Zambak yetiştirmek kolay değildir. Sabır ve bilgi gerektirir.

     Zambak soğanları genellikle Ekim ayında dikilir. İyi drenajlı, rüzgar almayan ve güneşli bir yer seçilir. Humus veya gübreyle zenginleştirilmiş toprakta 20 cm. derinliğinde bir çukur açılır. Çukurun dibine biraz iri kum serpilir. Kökler yaygın bir şekilde yerleştirilir. İyi toprakla çukur doldurulur. Hafifçe bastırılır.

     Bahar ve yaz aylarında düzenli ve bol su gerektirir. Çiçeği açıp bittikten sonra da zambak sulanıp beslenmeye devam edilir. Solan çiçekler kesilir ama sap kısmı sonbaharda kendiliğinden kuruyuncaya kadar bırakılır. Soğanları topraktan çıkarmaya gerek yoktur.
NERGİS (Narcissus)

      Nergisler şüphesiz soğanlı bitkilerin en tanınmış üyelerinden biridir. Yetiştirilmesi çok kolaydır. Soğanları bir kere dikildikten sonra topraktan çıkarılmaz. Yıldan yıla çoğalarak olduğu yerde yayılır. Nergislerin ana rengi sarı olmakla beraber beyaz, portakal rengi veya iki renkli olanları da vardır. Çiçeklerin farklı boyut ve biçimlerde, kokulu ve kokusuz çeşitleri bulunur.

     Nergisler normal bahçe toprağında, güneşte veya hafif gölgede yetişebilir. Soğanlar Eylül başlarında 10- 15 cm. derinliğinde dikilir. Çiçekler cinsine göre Şubat ve Nisan arasında açar. Bitkinin yaprakları kuruyana kadar kesilmemelidir.

GİRİT LALESİ (Ranunculus)

      Girit lalesi pençe adı verilen köklerden yetiştirilir. Gösterişli çiçekleri suda uzun süre dayanır. Ayrıca sevilen bir bahçe çiçeğidir.

     Pençeler Mart ayında güneşli bir yere 5 cm. derinlik ve 15 cm. aralıklarla dikilir. Mayıs ve Haziran’da açar. Bitki kuruduktan sonra pençeler topraktan çıkarılıp kuru kum içinde saklanmalıdır.
LALE (Tulip)

      Bir devre adını veren bir çok sanat dalının değişmez motifi olan lale aynı zamanda milli çiçeklerimizdendir. Ne yazık ki bu zarif çiçeği park ve bahçelerde eskisi kadar sık göremiyoruz.

     Lale bahçede olduğu kadar saksılarda da yetiştirilebilir. Farklı zamanlarda açan yüzlerce çeşidiyle Mart’tan Mayıs sonuna kadar göz zevkimizi okşayan çiçeklerini eksik etmez.

     Lale soğanları mümkün olduğu kadar geç dikilmelidir. Soğanları çeşidin çok olduğu Eylül- Ekim aylarında satın alın. Serin ve karanlık bir yerde muhafaza edin. Kasım sonlarında toprağa dikin.

     Soğanlar 15 cm. derinlik ve 10-15 cm. aralıklarla dikilir. İyi işlenmiş bahçe toprağı ve bol güneş ister. Düzenli sıralar halinde olabileceği gibi soğanları toprağa serpip oldukları yere dikerek tabii bir manzara da elde edebilirsiniz.

     Özellikle çim alanlarda böylesi göze daha hoş görünür. Yalnız ilkbaharda lalelerin yaprakları kahverengileşmeden biçilmemelidir. Çiçekleri geçtikten sonra laleler sulanıp arada sıvı gübreyle beslenirse soğanı kuvvetlenir ve ertesi yıl tekrar açar. Soğanları topraktan çıkarmaya gerek yoktur.
GALA (Calla lily)

      Bu gösterişli bitki kesinlikle bahçeye ayrı bir hava verir. Suyu çok sevdiği için havuz kenarlarına veya fazla sulak yerlere dikilebilir. Son zamanlarda çok değişik renklerde gala üretilmekle beraber dış mekan için en dayanıklı olan beyaz çiçeklilerdir.

     Rizomları yaz sonuna doğru ayrılarak humuslu toprakla doldurulmuş bir saksıya dikilir. Üzerinde yaprağı olabilir. Önceleri az sulanır. Bitki büyümeye başlayınca artırılır.

     Saksıda yetişebilir. Yahut humuslu toprağa bahçeye de dikilebilir. Bahar ve yaz boyunca çiçekleri geçene kadar toprağı hep ıslak tutulmalıdır. Daha sonra suyu azaltılır.
ZEPHYRANTHES

      Son derece zarif, bahçe ve balkonlarımızda kalıcı bitki olarak yetiştirebileceğimiz bir çiçektir. İğne biçimli yaprakları, çiğdeme benzer beyaz çiçekleri vardır. Temmuz ve Ağustos aylarında sürekli açar. Boyu 15 cm. kadar uzar. Pembe ve sarı çiçekli olan cinsleri de vardır ama bunlar soğuğa daha az dayanıklı olup, limonluklarda yetiştirmeye elverişlidir.

Özellikleri

      Soğanları Nisan ayında bol güneş alan bir yere 5 cm. derinlik ve 10 cm. aralıklarla dikilir. Toprağı kumlu olmalıdır. Ayrıca ilkbahar ve yaz boyunca köklerinden ayrılarak dikilebilir. Kolayca tutacaktır. Suyu sever. Saksı ve çiçekliklerde de çok güzel durur.